چرا شفافیت برای مجلس حیاتی است؟ 

به گزارش بولتن نیوز، مجلس شورای اسلامی از اصلی ترین نهادهای ساختار سیاسی کشور است که عملکرد آن بر قوای دیگر بصورت مستقیم و غیر مستقیم تاثیر دارد. از این رو امام خمینی(ره)  مجلس را در راس امور دانسته و مقام معظم رهبری هم از اقدمات مجلس با تعبیر «ریل گذاری» برای نهادهای اجرایی کشور سخن گفته است.
مباحث مرتبط با مجلس شورای اسلامی با حساسیت از سوی افکار عمومی دنبال می شود. ملت انتظار دارند نمایندگان به فکر رفع مشکلات آن ها  و گره‌‌گشا باشند. در این مسیر برای بهبود کارکرد مجلس کارکرد باید آن را در اتاق شیشه ای قرار داد؛ به این معنی که همه اقدمات آن ها شفاف باشد و چیزی دور از چشم مردم وجود نداشته باشد. چرا که «نماینده مردم» ماهیتی جز رفع مشکلات مردم و قانون گذاری در این مسیر ندارد پس هیچگونه توجیهی برای پنهان کردن اقدامات نمایندگان از چشم ملت وجود ندارد.
 در سال های اخیر به دلیل عملکرد ضعیف بسیاری از نمایندگان و علنی شدن برخی لابی بازی ها که بخشی از آن را در استیضاح عل ربیعی وزیر کار نمایان شد ضرورت شفاف سازی اقدامات نمایندگان بیش از گذشته در جامعه و بین نخبگان مطرح شد.
آذر ماه سال ۹۶ طرح شفافیت آرای نمایندگان توسط محمد جواد فتحی به صورت دو فوریتی مطرح شد؛ اما این طرح اعلام وصول هم نگردید. در همین اثنا طرحی توسط حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده مردم شاهین‌شهر با امضای ۲۹ تن از نمایندگان، تقدیم هیأت رئیسه شد که بیشتر تاکید بر شفافیت آرای نمایندگان بود. طرح سوم در تیر۹۷ ذوالنوری، نماینده‌ قم و با امضای گروهی دیگر از نمایندگان به هیأت رئیسه ارسال کرد. در مجموع بیش از ۲۰۷ تن از نمایندگان مجلس با روش های مختلف از طرح شفافیت آرا حمایت کرده‌ اند.
با توجه به ارائه سه طرح در نهایت طرح های ارائه شده توسط حاجی دلیگانی و فتحی با یکدیگر تلفیق شد و طرحی با نام «الحاق دو تبصره به ماده ۱۱۹ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس» که با عنوان «شفافیت آرای نمایندگان در مجلس»  در فضای عمومی شناخته شد به صحن مجلس ارئه شد. با وجود حمایت های گسترده از این طرح، یک فوریت آن رأی نیاورد و قرار شد به صورت عادی در کمیسیون بررسی آیین نامه داخلی مجلس مطرح و پس از آن دوباره در صحن مطرح شود.
البته نکته جالب توجه در رد فوریت این طرح مخالف افراد شاخصی در مجلس بود که همیشه مدعی شفافیت و حمایت از مردم هستند. علی مطهری در مخالفت با این طرح نوشت: «اگر آراء نمایندگان به طرح‌ها و لوایح اعلام عمومی شود، نماینده در حوزه انتخابیه خود مورد آزار و اذیت گروه‌های فشار قرار می‌گیرد یا به موجب نظارت استصوابی حق او در انتخابات بعدی ضایع می‌شود. به همین جهت ممکن است در محذور واقع شود و رأی واقعی خود را اعمال نکند، در حالی که نماینده باید در ابراز رأی خود آزاد باشد. لذا اینجانب این طرح را امضاء نکردم و به فوریت آن هم رای ندادم.»
  در حالی نمایندگان شاخص اصلاح طلب مخالف خود را با طرح شفافیت به صورت علنی اعلام کرد‌ه‌اند که نمایندگان اصول‌گرا به شدت پیگیرند تا طرح شفافیت دوباره در صحن علنی مجلس مطرح شود. از طرف دیگر فراهانی نماینده مردم قم از پیوستن مجلس به به سامانه حقوق و دستمزد کارکنان دولت خبر داده و اعلام کرده است «طبق این تصمیم مقرر شده که فیش حقوقی نمایندگان مجلس از پایان شهریور ماه امسال، به طور مستقیم در سامانه حقوق و دستمزد کارکنان قرار گیرد.»
حال شاید در این میان که طرح شفافیت در مجلس مطرح شده است سوالی به این مضمون در ذهن برخی شکل بگیرد که چرا در بحث شفافیت با توجه به این که همه نهادها به آن نیاز دارند اما مجلس بیشتر مورد توجه قرار می گیرد؟ در واقع چرا برای مجلس شورای اسلامی شفاف بودن بیش از نهادهای دیگر حیاتی است؟
1) در اصل هشتم قانون اساسی می خوانیم «در جمهوری‏ اسلامی‏ ایران‏ دعوت‏ به‏ خیر، امر به‏ معروف‏ و نهی‏ ازمنکر وظیفه‏ ای‏ است‏ همگانی‏ و متقابل‏ بر عهده‏ مردم‏ نسبت‏ به‏ یکدیگر، دولت‏ نسبت‏ به‏ مردم‏ و مردم‏ نسبت‏ به‏ دولت‏. شرایط و حدود و کیفیت‏ آن‏ را قانون مشخص می کند»
حال که در قانون اساسی امر به معروف و نهی از منکر مورد تاکید قرار گرفته است و در ادامه هم اشاره شده است که سازوکارهایی اجرایی آن باید در قوانین پایین دستی مشخص شود چه بهتر که در عملی کردن این اصل از قانون اساسی که ریشه در آموزه های اسلامی و شیعی دارد مجلس که به عنوان «خانه ملت» پیشگام باشد. و از طرف دیگر چه کسی است که در این امر تردید کند که طرح شفافیت در آرای نمایندگان بهترین راه و مسیر در امر به معروف و نهی از منکر کلی مجلس و تک و تک نمایندگان است. در واقع وقتی رای نماینده به تک تک طرح ها و لوایح عیان باشد او مجبور است در قبال رای خود پاسخ گو باشد پس بدون مطالعه و از روی منافع فردی و حزبی رای نخواهد داد.
2) شاید اغراق نباشد که بگوییم مجلس نهادی است که بیشترین ارتباط را با مردم دارد. نمایندگان توسط مردم انتخاب می شوند و بعد در طول چهار سال مستقیم از طریف دفاتر نمایندگی با مردم در ارتباط هستند و مردم برای رفع مشکلات خود به نمایندگان و دفاتر آن ها رجوع می کنند. پس اگر بخواهیم اعتماد در مردم نسب به کار آمدی و سلیم نفس بودن مسئولان را ایجاد کنیم جایی بهتر از مجلس شورای اسلامی نمی توانیم سراغ بگیریم؛ چرا که مردم در طول چهار سال مداوم با نماینده خود و عملکرد مجلس در ارتباط هستند و عملکرد نماینده مجلس تاثیر به سزایی در دید مردم نسبت به ساختار سیاسی خواهد گذاشت.
*-جعفر برزگر